فلسفه‌ی بنیادین مجتمع

۱. رفتار، محصول بستر است 

هیچ رفتاری در خلأ شکل نمی‌گیرد. هر کنش انسانی، واکنشی است به محیط، تربیت، ساختارهای اجتماعی، و تجربه‌های زیسته. بنابراین، اصلاح رفتار نیازمند اصلاح بسترهای شکل‌دهنده‌ی آن است.

۲. آسیب، نقطه‌ی آغاز است نه پایان 

رفتار آسیب‌پذیر نه‌تنها نشانه‌ی ضعف نیست، بلکه فرصتی است برای شناخت عمیق‌تر انسان و جامعه. مجتمع رفتار‌سازی از همین نقطه آغاز می‌کند تا به جای سرکوب، مسیر بازسازی را پیشنهاد دهد.

۳. آرایه‌سازی، فراتر از آموزش است 

اصلاح رفتار فقط با آموزش مستقیم ممکن نیست. باید فضاها، فرم‌ها، نمادها، و تجربه‌ها هم‌راستا با رفتار جدید طراحی شوند تا آن رفتار درونی شود و در زندگی روزمره جاری گردد.

ارکان مفهومی مجتمع رفتار‌سازی

۱. تحلیل رفتار آسیب‌پذیر 

در این مرحله، رفتارهای ناسالم یا آسیب‌زا در جامعه شناسایی می‌شوند. این تحلیل شامل بررسی زمینه‌های شکل‌گیری رفتارهاست—مانند فشارهای اجتماعی، تربیت خانوادگی، محیط‌های شهری، و الگوهای رسانه‌ای.

۲. ارزیابی زیرساخت‌ها 

زیرساخت‌های موجود برای اصلاح رفتار بررسی می‌شوند. این شامل امکانات شهری، نهادهای آموزشی، رسانه‌ها، خانواده‌ها، و ظرفیت‌های فرهنگی است. هدف، شناخت خلأها و فرصت‌های بالقوه برای مداخله است.

۳. طراحی رفتار اصلاح‌شده 

در این مرحله، رفتار جایگزین با توجه به زمینه‌های فرهنگی، روانی و اجتماعی تعریف می‌شود. این رفتار باید قابل اجرا، قابل آموزش، و قابل نهادینه‌سازی باشد. طراحی شامل تدوین الگوهای رفتاری، سناریوهای تعاملی، و مسیرهای تمرینی است.

۴. آموزش و تجربه‌سازی 

رفتار اصلاح‌شده از طریق تجربه‌های ملموس منتقل می‌شود. این آموزش می‌تواند در قالب کارگاه‌های تعاملی، روایت‌محور، بازی‌محور یا حتی تعاملات روزمره باشد. هدف، تبدیل آموزش به تجربه‌ی زیسته است.

۵. طراحی فضا و فرم 

فضاهایی طراحی می‌شوند که رفتار اصلاح‌شده را تسهیل و تقویت کنند. این شامل نور، رنگ، چیدمان، مسیرهای حرکتی، و نمادهای محیطی است. هر عنصر فیزیکی باید در خدمت آرامش، تعامل، و رشد رفتاری باشد.

۶. آرایه‌سازی اجتماعی 

رفتار اصلاح‌شده در ساختارهای اجتماعی نهادینه می‌شود. این مرحله شامل کمپین‌های فرهنگی، اصلاح رسانه‌ها، آموزش خانواده‌ها، و بازطراحی نهادهای عمومی است. هدف، تبدیل رفتار جدید به یک هنجار اجتماعی است.